We naderen stilletjes aan het eindejaar en dat betekent feesten en vooral gezellig tafelen. Dit jaar moeten we dit in beperkte kring doen, maar daarom zijn de eindejaarsfeesten niet minder smakelijk of gezelliger. En dat tafelen en feesten tijdens kerst en nieuw, dat doen we al eeuwenlang met allerlei lekkernijen. In de collectie van het Bakkerijmuseum bevinden er zich veel collectiestukken die getuigen van deze feestcultuur. Werp hier een blik op enkele mooie 'eindejaarsobjecten'!
De Kerstbuche
Geen kerstfeest zonder die lekkere kerstbuche op de feesttafel! De naam ‘buche’ is afgeleid van het Franse ‘Buche de Noël’ en wellicht is deze lekkernij ook in Frankrijk ontstaan. De ingrediënten, zoals het cakedeeg, suggereren dat de kerstbuche ergens in de 19de eeuw voor het eerst werd gemaakt. Traditioneel bestaat een kerstbuche uit een opgerolde (spons)deeg met daartussen vulling. Vandaag bestaan kerstbuches in allerlei soorten, bijvoorbeeld ook in ijstaartvariant.
De naam ‘Buche de Noël’ zou refereren naar de traditie waarbij een boomstam werd verbrand in de midwinterperiode. Dit gebruik bestond in verschillende Europese landen, dat al terug zou gaan tot in de middeleeuwen. Deze traditie bestond erin om een grote boomstronk in de huiselijke haard te verbranden en die zo lang mogelijk te laten branden. De kerstbuche is vermoedelijk ontstaan als ‘opvolger’ van deze uitgestorven traditie.
1/5
Ho! Ho! Ho! De kerstman is hier
Deze chocoladevorm stelt de kerstman voor. De kerstman zoals we hem nu kennen zou ontstaan zijn in de Verenigde Staten, tijdens de 18de eeuw - 19de eeuw. De figuur van de Santa Claus gaat terug op Europese kerst-of midwintertradities, meegebracht door de Europese migranten, waaronder Sint Maarten en Sinterklaas (Nederland en België), Father Christmas (Engeland) der Weihnachtsmann ( Duitsland) en Julemand (Denemarken). Het fenomeen van de kerstman is ergens in de twintigste eeuw komen overwaaien naar Europa. Vooral na de Tweede Wereldoorlog kende de Kerstman een grote opmars in onze streken. Deze chocoladevorm dateert uit 1931 en komt van de Duitse fabrikant Anton Reiche.
2/5
mmmmmm....marsepein
Marsepein wordt traditioneel ook gegeten tijden kerstmis en nieuwjaar, denk maar aan de lekkere marsepeinen ‘patatjes’ in cacao gerold.
Dit is een marsepeinvorm die een varkentje voorstelt. Het varken stond bij oa. De Germanen symbool voor geluk. Misschien daarom dat marsepeinen varkentjes nu nog worden gegeten tijdens deze periode. Marsepein is een lekkernij met een hel lange geschiedenis. Omstreeks de vijftiende eeuw werd het vanuit het Midden -Oosten in onze contreien geïntroduceerd. Marsepein bleef lang een luxgoedje maar werd in de twintigste eeuw ook beschikbaar voor gewone mensen.
3/5
Vier nieuwjaar met taart!
Dit is een nieuwjaarstaart uit de befaamde Brusselse banketbakkerij van Robert Baelde, periode 1950-160.
De taart zoals we die nu kennen is eigenlijk een vrij recent gegeven. Pas tijdens de negentiende eeuw werd de moderne taart ontwikkeld: pas dan zien we in de receptuur biscuitdegen opduiken in de receptuur, ook beschikten banketbakkers over beter afgestelde ovens. Taart was tot ongeveer de Tweede Wereldoorlog nog een luxelekkernij die enkel bij speciale gelegenheden op tafel kwam. Het is pas tijdens de tweede helft van de twintigste eeuw dat taarten ook doordeweeks of op zondagen worden gegeten.
4/5
Gaan lukken!
Dit wafelijzer dateert vermoedelijk uit de 19de eeuw en diende om lukken of natuurboterwafeltjes mee te bakken. Dit type wafelijzer heeft een boekvorm: het opent als een boek en werd gebruikt op een Leuvense Stoof of andere types van plattebuiskachels. De ruitjespatronen zijn typisch voor de lukken (zie 2de foto). Lukken werden traditioneel de dagen voor Nieuwjaar gemaakt en gebakken. Op nieuwjaarsdag werden de wafels dan gebruikt om iemand thuis geluk te wensen met het nieuwe jaar. Deze traditie gaat al enkele eeuwen terug en bestaat tegenwoordig nog altijd, vooral in West-Vlaanderen. In het West-Vlaams dialect bestond vroeger de uitdrukking: ‘gaan lukken', wat zo veel betekende als 'nieuwjaar gaan wensen'.
5/5
