Baldewijn Steverlynck

Deze West-Vlaamse ondernemer pur sang werd geboren in Vichte in 1893. Zijn vader Aloïs runde een weverij en vond het belangrijk om zijn zonen een goede opleiding te geven. Baldewijn volgde in Kortrijk de technische leergangen textiel aan de stedelijke beroepsschool in de Sint-Janslaan. Maar dat was niet genoeg. Als veertienjarige vertrok hij voor vier jaar naar Krefeld in Duitsland, om zich bij te scholen in het weven, verven en appreteren van stoffen. Hij liep ook stage in de fabriek Farbwerke Hoechst AG in Frankfurt, op dit moment aan de top in de sector van chemisch onderzoek en nieuwe toepassingen.

Groeninghe ververij

We schrijven 1920. Samen met zijn oudere broer Karel startte Baldewijn Steverlynck in Kortrijk met een nieuw bedrijf, de Groeninghe blekerij en ververij. Het bedrijf lag langs het kanaal Kortrijk-Bossuit. Handig, want er was veel water nodig. Eind de jaren 1950 had de Groeninghe Ververij ongeveer tweehonderd arbeiders en een twintigtal ingenieurs, bedienden en technici in dienst. Gemiddeld 10 ton garen werd per jaar afgewerkt. De firma verhuisde in de jaren 1960 naar Harelbeke maar bij de oorspronkelijke gebouwen, inmiddels omgebouwd tot lofts, behoort nog steeds een schoorsteen met het opschrift TITAN.

Titanrood

Titan, wat is dat? Op grond van zijn gedegen opleiding als scheikundige lanceerde Steverlynck een nieuwe kleurstof en handelsmerk: Titan. Het ging om een eigen en uniek procedé voor het kleuren met rode naftol, dat een voortreffelijke graad van kleurvastheid waarborgde, ook bij kookwas. Baldewijn stelde zijn ontdekking voor tijdens een beurs in Brussel in 1922. De nieuwe kleurstof was beter dan het Turks rood (= Andrinople) en bestand tegen slijtage, tegen zonlicht, tegen veelvuldig wassen en tegen chloor. Bemerk op de afbeelding het stadswapen van Kortrijk, waar ook rood in voorkomt.

Verfinstallaties

In zijn fabriek aan het kanaal Kortrijk-Bossuit installeerde Steverlynck de modernste verfinstallaties voor textiel. Hij ontwikkelde er een eigen SPS (Static Proces Steverlynck) verftechniek die hij in 1953 patenteerde. Volledige bobijnen draad verdwenen in een inox verfkuip om er gekleurd weer uit te komen, zonder het kookpunt te overstijgen. Deze verftechniek wordt nog in verschillende landen gebruikt.

 Ozonia

Dat Baldewijn Steverlynck bezig was met vernieuwingen in textiel verven en wassen weten we intussen. Maar zijn ondernemersgeest leidde hem nog verder, naar de uitvinding van het wasmiddel Ozonia in 1930. De naam verwijst naar ozon, de pure vorm van zuurstof in de atmosfeer. De kracht ervan is voldoende om ‘alle vlekken uit te wissen’. Met de slogan “De was gedaan in vijf minuten” prijst deze advertentie het nieuwe wasmiddel aan. Inmiddels was Baldewijns eerste echtgenote gestorven, enkele weken na de geboorte van hun vijfde kindje. Baldewijn zou hertrouwen en opnieuw vader worden van nog acht kinderen.

Samenstelling Ozonia

De hoofdbestanddelen van het wasmiddel waren: natriumperoxide, natriumcarbonaat en natriumbicarbonaat. Maar in welke verhouding? Steverlynck en zijn ingenieurs zochten het uit. In de Groeninghe ververij hadden ze de nodige toestellen om te experimenteren. In deze notitie voor een Ozonia recept uit 1934 komt 87% soda voor. Het waspoeder maakte het koken van het wasgoed overbodig, een revolutionaire vooruitgang, tijdswinst en besparing voor alle huismoeders. 

 Harelbeke

Op 30 december 1930 richtte Baldewijn Steverlynck samen met drie andere vennoten de maatschappij Ozonia op. Het wasproduct werd geproduceerd in een vleugel van de voormalige bloemmolens in Harelbeke. Het briefhoofd van de nieuwe firma verwijst inderdaad naar Harelbeke, maar de administratie zit in de Stasegemstraat in Kortrijk, het adres van de Groeninghe ververij en van Baldewijn Steverlynck. In het logo staat bovenaan een wolk, verwijzend naar de ozon en onderaan een wastobbe. Blauw is de hoofdkleur.

Wasmannetje

Als centraal figuurtje om het nieuwe wasmiddel te promoten wordt een mannetje ontworpen, waarvan het lijfje bestaat uit een doos Ozonia waspoeder, eveneens met blauw als hoofdkleur. Vaak zie je hem afgebeeld met een speer. Hij trekt ten strijde om overal het gebruik van linnen aan te moedigen, linnen dat gemakkelijk te wassen is met Ozonia. Hij spreekt de huisvrouwen aan en overtuigt hen van de gemakkelijke en voordelige wasprocedure. In een ‘catechismus’ legt hij de methode om te wassen uit. Vaak komen er ook rijmpjes bij te pas. 

Stempel

De reclamevoering voor Ozonia nam grote proporties aan. Steverlynck wilde echt de markt veroveren met zijn nieuwe product en kosten noch moeite werden gespaard. Zo kreeg elke werknemer van de Groeninghe ververij gratis een staal van een halve kg van het wasmiddel. Met deze stempel kon het Ozonia mannetje vele malen gedrukt worden. Hij maakt een goal! Typisch is dat in de boodschappen altijd de huisvrouwen aangesproken worden. Er wordt ook gebruik gemaakt van slogans zoals “Ozonia doet uwe wasch, Mevrouw!”.

Ozonia en het vlas

Steverlynck was op vele manieren betrokken met het belangrijkste economisch product van de Kortrijkse regio: vlas. Hij verfde vlasdraad, publiceerde zijn teksten in het weekblad ‘Het Vlas’, was een goede vriend van de Wevelgemse vlasser-uitvinder Constant Vansteenkiste, was lid van het Verdedigings Komiteit der Vlasnijverheid, enz. Het idee was: “Als ’t vlas gaat, alles gaat!” Maar de wereldwijde financiële crisis van de jaren 1930 trof de sector zeer hard. Baldewijn Steverlynck bleef optimistisch en wilde met zijn wasproduct het gebruik van linnen (= lijnwaad) bevorderen. Dat bewijst deze reclame. Het meisje van de foto is zijn dochter Hilda Steverlynck (1927-1997).

 Einde van Ozonia

Toch werd het waspoeder Ozonia geen succesverhaal. De concurrentie van het al beter ingeburgerde Persil – sinds 1907 een product van het Duitse Henkel – was groot. Door tegenvallende verkoopcijfers haakten vertegenwoordigers en aandeelhouders van Ozonia al in 1931-1932 af. Deze stand van Ozonia op de handelsfoor in Kortrijk prees in de zomer van 1931 het wasmiddel aan. Enkele weken eerder maakte een sportvliegtuigje in de lucht boven Kortrijk reclame voor Persil… De financiële toestand van Ozonia kelderde en in 1938 kwam een definitief einde aan het Ozoniaproject. Sinds 1935 werd Persil ook in België vervaardigd.