Tuinbouw in Europa van 1965 tot 1972, een fototentoonstelling door Achiel Goossens in 't Grom, van 15 juni tot 31 december 2020
't Grom - het museum van de groentestreek - promoot het duurzaam gebruik en behoud van streekgebonden groentevariëteiten door kwekers en consumenten. Deze telersvariëteiten zijn enorm kostbaar voor het behoud van wereldwijde agrobiodiversiteit en voedselzekerheid. 't Grom lanceert daarom op 15 juni 2020 "Roem & Glorie", een bewustmakingscampagne over en ode aan de durf en het succes van pioniers en telers in de tuinbouw. Over hoe deze mannen en vrouwen hun eigen gewassen selecteerden en verbeterden, vroeger en nu opnieuw.
Als tuinbouwconsulent bij de Boerenbond van 1965 tot 1991 registreerde Achiel Goossens (1937) alle sectorontwikkelingen in Europa. Zo zat hij op de eerste rij bij vernieuwingen rond thema’s als mechanisatie, automatisatie, plantenziekten, klimaatbeheersing, bedrijfseconomie. En natuurlijk ook teeltveredelingen.
Naast zijn werk had hij nog een grote passie, fotografie. Om zaken beter uit te kunnen leggen, legde hij alles ook op beeld vast. Onbedoeld groeide zijn collectie uit tot een unieke getuigenis van drie decennia ontwikkelingen in de tuinbouwsector in binnen- en buitenland. Einde 2019 schonk hij zijn levenswerk aan 't Grom, dat de collectie in dank aannam en meteen plande om ze te digitaliseren en te tonen aan het grote publiek.
Deze eerste fototentoonstelling brengt de beginjaren uit de carrière van Achiel Goossens weer tot leven. Van eind jaren zestig tot begin jaren zeventig, in België, Nederland, Frankrijk en Duitsland. Een unieke blik op een scharniermoment in onze tuinbouw, de overgang van paard- en mankracht naar mechanisatie, van klein- naar grootschalig.
Mechanisatie in de tuinbouw in Delft
Dit toestel werd tentoongesteld op een studiedag in Delft, gelegen in het Westland. Deze streek in Nederland is tot vandaag nog steeds gekend als de tuinbouwstreek. In de 19de eeuw werden in het Westland de droge geestgronden (strandwallen) afgezand en werd het zand op natte veen- en kleigronden gevaren waardoor er een goede ondergrond voor tuinbouw ontstond. Ook omdat er altijd bagger en mest aan de grond toegevoegd werd. Door de matigende invloed van het omringende water, dicht bij de kust (meer zonlicht), de nabijheid van grote bevolkingsconcentraties en innovaties als de kassenbouw, ontstond in het Westland de grootste concentratie glastuinbouw ter wereld.
1/6
Preiponsmachine ontwikkeld in Sint-Katelijne-Waver
In 1969 werd door Alfons Van den Eynde in Sint-Katelijne-Waver voor het eerst een preiplantmachine aan een “ezeltje”, een soort kleine tractor, gekoppeld. Een jaar later werd een nieuw ontworpen model met een grotere tractor aangedreven. Men kon zowel preipinnen als potvormige drukvormen, voor bloemkoolplantjes, aan de machine monteren maar de bloemkoolvormen werden minder gebruikt.
De uitvinding behaalde op het twintigste uitvinderssalon te Brussel in 1971 een gouden medaille, de ‘Gouden Aar’, in de categorie ‘tuin, park en bos’ die werd uitgereikt door de toenmalige prins Albert. Fons was niet aanwezig, hij dacht namelijk geen enkele kans te maken tegen al die geleerde ingenieurs. Vandaag zijn moderne versies van dit in Sint-Katelijne-Waver ontworpen toestel doorheen heel West-Europa te vinden.
2/6
Bloemkoolverwerking in Bretagne
De streek rondom Saint-Malo in Bretagne is een agrarisch gebied. Het zachte klimaat en een zandige grond maken het een ideale streek voor de kweek van groenten en fruit. De boeren van ‘Tessers de Saint-Malo’ kweken nog steeds een groot aantal groenten die verkocht worden onder de merknaam Prince de Bretagne. De bloemkool is het boegbeeld van deze groentekwekerij, net als dat ooit voor de Mechelse groentestreek was. Deze in Noord-Europa populaire groente wordt voor 50% geëxporteerd. De groententelers produceren meer dan 85 verschillende verse groenten: kool, artisjok, tomaten, wortel, prei, knoflook, rosé ui uit Bretagne, nieuwe aardappelen, knol, enz.
3/6
Groentenveiling in Rasdorf
Net als in België en Nederland maakte men in Duitsland in de jaren gebruik van de veilingklok. Opvallend aan deze veilingzaal in Rasdorf is dat de boeren hun goederen voorrijden zonder de eigenlijke veilingzaal te betreden. Er werd steeds verkocht bij afslag: de verkoop begon met een hoge startprijs, meestal bepaald door de roeper zelf. Door middel van een pedaal werd de wijzer van de klok boven de geschatte prijs geplaatst. Vervolgens liep de wijzer af tot een koper op de door hem gewenste prijs afdrukte. Op de veilingklok duidde de wijzer de prijs aan en lichtte meteen het vaste plaatsnummer van de koper op. De handelaar maakte dan, meestal met een speciaal soort gebarentaal, duidelijk hoeveel kisten hij wilde kopen.
4/6
Wortelwasmachine uit de sixties
Vroeger werden wortelen handmatig met de borstel gewassen. Een nat, koud en vuil werkje, maar noodzakelijk om de koopwaar netjes op de markt te presenteren. Vanaf de jaren 1950 werden de eerste ‘molens’ bedacht waarin de wortelen semi-automatisch werden gewassen en gespoeld. Het ingenieuze van deze wortelwasmachine is dat de wortelen door de zwaartekracht zelf naar beneden rollen en in de kisten vallen. De kisten worden tegelijkertijd gewassen en schuiven mee naar beneden.
5/6
Technische Tuinbouwdagen in Sint-Katelijne-Waver
In 1968 werd voor de eerste keer een tuinbouwvakbeurs georganiseerd in Sint-Katelijne-Waver. In de jaren zeventig werd de beurs een begrip in tuinbouwmiddens. Op de jaarlijkse Tuinbouwdagen konden de tuinders zich op de hoogte houden van het aanbod van de handel en werd ook de mogelijkheid aangereikt om het tuinbouwbedrijf technisch op peil te houden. Ongetwijfeld hebben de Tuinbouwdagen bijgedragen tot de opkomst van de toeleveringsbedrijven in de regio. In de jaren 1970 groeide de beurs uit tot een waar familiegebeuren, met optredens, attracties en kinderanimatie. Vanaf 1975 werd de beurs tweejaarlijks georganiseerd en werden de evenementen afgebouwd. Tussen 1995 en 2000 werd de beurs beurtelings georganiseerd door veiling RBT uit Breda, veiling Hoogstraten en de Mechelse Veilingen en kreeg zij de naam “Internationale Tuinbouwdagen”.
6/6