De tentoonstelling 'Dieren van bij ons. Levend erfgoed in ambacht, kunst & geschiedenis' illustreert chronologisch hoe de mens de dieren domesticeerde en, vanuit economisch oogpunt, perfectioneerde. Tegelijk wordt aangetoond waarom het zo belangrijk is om de streekeigen huisdierrassen te blijven kweken en koesteren. De illustraties en het fotomateriaal zijn deels geselecteerd uit Oost-Vlaamse musea en erfgoedcollecties. De tentoonstelling is een samenwerking tussen de vzw Levend Erfgoed (www.sle.be) en het Oost-Vlaamse provinciebestuur.
De tentoonstelling reist tot november 2017 in Oost-Vlaamse bibliotheken. Waar en wanneer precies vind je hier.
Romeins bronzen knipmes met afbeelding van hond en haas
Meer dan 10 000 jaar voor onze tijdrekening kende Europa reeds de eerste huishonden. Deze trouwe metgezel van de mens stond hem eerst bij in de jacht en later in de prille landbouw als bewaker of veedrijver. (PAM Velzeke)
1/11
Romeins bronzen mantelspeld met de god Jupiter zittend op een paard
Een gevolg van de domesticatie was dat de schofhoogte van de dieren verminderde. Romeinen probeerden dan ook doelbewust grotere rassen te kweken. Julius Caesar prees de grote en geharde paarden van de Trevieren, een Gallische volksgroep. Paarden speelden bij de Galliërs ook een rol in de godencultus. (PAM Velzeke)
2/11
Uithangbord van tingieterij De Keghel
Honden waren overal inzetbaar: ze bewaakten de hoeve, het gezin en de dieren, maar werden bijvoorbeeld ook gebruikt als trekhond om gewassen binnen te halen of om melkkannen te vervoeren of bij de jacht. (Huis van Alijn, Gent)
3/11
Volksprent met de voorstelling van een geit
Vele Vlaamse huisgezinnen hielden één of twee geiten, die werden gevoederd met keukenafval of aan een touw op de wegbermen graasden. Vòòr alles moest de geit melk leveren voor arbeiders en arme boeren. Vanaf het einde van de 19e eeuw werd de geit actief gepromoot als middel in de armoedebestrijding.Volksprent ‘La Chèvre’ uitgegeven door de Luikse uitgeverij Imageries Gordinne. (Huis van Alijn, Gent)
4/11
Witte clown Marino met gedresseerde geiten
Vanaf de jaren 1880 vinden we dieren ook terug in de wereld van ontspanning, als circusartiest, gezelschapsdier of in dierentuinen. Hier zie je de gekende Gentse clown Marino met zijn gedresseerde geiten. (Huis van Alijn, Gent)
5/11
Armand Heins aan het schilderen in open lucht
In deze vroege schets uit 1881 portretteerde Théo van Rysselberghe zijn vriend Armand Heins, terwijl die in zijn tuin zit te schilderen. Met enkele snelle penseelstreken en een fris kleurenpalet roept de kunstenaar een beeld op van de opperste concentratie waarmee zijn vriend aan het werk is. Het geitje onderaan schilderde Armand Heins zelf. Het voegt een speels element toe aan het haast idyllisch tafereel. (Museum voor Schone Kunsten, Gent)
6/11
Landschap met schapen
De wol van het Vlaamse schaap lag mee aan de basis van het ontstaan en de bloei van de Vlaamse lakensteden Ieper, Brugge en Gent tijdens de middeleeuwen. Een idyllische scène toont twee schapen in een geïdealiseerd landschap. Zonlicht valt achteraan op de groene bergen, die zijn afgetekend tegen een helderblauwe lucht met witte wolken. Op het achterplan loopt een herder met enkele schapen. (Stedelijke Musea Sint-Niklaas)
7/11
ex voto in de vorm van een paard
Het vee was op de boerderij een kostbaar goed en bekleedde vaak een centrale plaats in het gezin. Ex voto’s, voorwerpen geplaatst bij een altaar of heiligenbeeld als smeekbede of uit dank, hadden soms de vorm van een dier en hielden verband met de aard van de verkregen gunst. Mensen hebben wellicht gebeden voor een zieke koe of bedankten voor het krijgen van een paard. (Stadsmuseum Lokeren)
8/11
Prijspenning vanwege het gemeentebestuur van Sint-Amandsberg, 1952
Vanaf de 19de eeuw werden huisdierrassen intens gekweekt om een hoger economisch rendement te bekomen. Om het belang hiervan zichtbaar te maken, werden er ook veeprijskampen georganiseerd. Deze penning in verguld koper, met de afbeelding van kippen en kuikentjes, werd in 1952 uitgereikt door het gemeentebestuur van Sint-Amandsberg. (STAM, Gent)
9/11
Jongen met koe in een boomgaard
In de 19de eeuw waren dieren een geliefd thema in de schilderkunst.De Gentse kunstenaar Jean-Emile Van Cauwelaert was meester in het schilderen van landschap- en diertaferelen. Deze thema’s waren begin van de 20ste eeuw ook zeer geliefd in Amerika. Van Cauwelaert won in 1904 met zijn schilderijen de bronzen medaille in Saint-Louis (USA). (Museum voor Schone Kunsten, Gent)
10/11
Paard
Steunpunt Levend Erfgoed gelooft in een nieuwe toekomst voor de oude erfgoedrassen. Veel van de oude rassen van boerderij- en neerhofdieren beschikken nog over eigenschappen die bij de industriële soortgenoten verdwenen zijn. Sommige lokale rassen van pluimvee, schapen of runderen worden geroemd om de smaak en structuur van hun vlees, de rijkdom van proteïnen in de melk, … Bovendien zijn ze het genetisch geheugen van onze huisdierrassen. (Roger Raveelmuseum, Machelen-aan-de-Leie)
11/11
