Het Spermalie -instituut voor blinden en doven, opgericht in 1836, is in Brugge een begrip. Naast de geschiedenis van congregatie en school, herbergt men er ook een collectie hulpmiddelen voor blinden en doven én de bibliotheek van stichter Kanunnik Charles Carton. VZW De Kade (waartoe Spermalie behoort) zette rond beide collecties een sterke vrijwilligerswerking op poten.  De Zusters van de Kindsheid van Maria en Erfgoedcel Brugge ondersteunen hen daarbij. De collectie hulpmiddelen wordt daarenboven op termijn ontsloten op Erfgoedinzicht. Naar aanleiding van Erfgoeddag met als thema  ‘zorg’ geven we u alvast een voorproefje. In het Rijksarchief kan u op 22 en 23 april een deel van de collectie gaan bekijken: www.erfgoedcelbrugge.be/erfgoeddag2017. 

Reliëfschriften

Eind 18de eeuw richt Valentin Haüy, een Parijzenaar, een school voor blinden op. Hij vraagt zich af hoe blinde en slechtziende mensen toegang kunnen krijgen tot lezen en schrijven. Hij drukt grote letters in reliëf op kartonpapier en merkt dat dit systeem werkt. Zijn werk is voor velen een bron van inspiratie. Begin 19de eeuw krijgt de zorg voor blinde mensen meer vorm, en er ontstaan verschillende reliëfschriften. Johan Wilhelm Klein richt in Wenen een school voor blinde kinderen op. De leerlingen gebruiken het stachelschrift. ‘Stachel’ is Duits voor stekel. Letters, gemaakt uit stekels, worden aan de achterzijde op papier gedrukt. De blinde persoon kan het reliëf voelen, en wie ziet kan de letters lezen.

1/5

Klassieke brailleschrijfmachine of 'picht'

Louis Braille publiceert in 1829 het idee van een volledig nieuw blindenschrift, het nu officieel erkende brailleschrift. Er wordt gewerkt met een systeem met zes punten. Voor het eerst verlaat men de gewone schrijfletters en het is snel duidelijk dat blinde mensen met dit systeem vlotter kunnen lezen.

2/5

De Raphygraaf

Braille -een man van de wereld- wil ook corresponderen met zienden. Daartoe ontwikkelt hij, samen met François Foucault, de raphygraaf. Dit is een toestel met een rij van tien indrukbare naalden, waardoor letters in reliëf kunnen geschreven worden. Braille schrijft met dit toestel een brief aan de Brugse Kanunnik Charles Louis Carton en bezorgt hem tegelijkertijd dit toestel.

3/5

Van braille naar ’gewoon’ schrift

In 1892 maakt Frank Hall in Amerika de eerste brailleschrijfmachine. De Duitse leraar Oskar Picht ontwikkelt er in 1899 ook één, en in de loop der jaren blijft hij deze verbeteren. Blinde mensen kunnen zo steeds sneller schrijven. Picht verwerft in totaal negen patenten. De klassieke brailleschrijfmachine heeft zes toetsen, elk van die toetsen staat voor één van de zes braillepunten. Vooraan op de toets staat aangeduid welk punt er op het papier wordt gedrukt.

4/5

Van braille naar ’gewoon’ schrift

De ‘Schreibmachine für blinde und sehende’ (zoals op de vorige foto) is een toestel dat het mogelijk maakt om braille om te zetten in gewone letters. Er staan ook gewone letters en cijfers op. Vandaag de dag zijn de ‘pichten’ vervangen door toestellen van andere merken, maar in Vlaanderen wordt een brailleschrijfmachine nog steeds een ‘picht’ genoemd.

5/5